Wystawa o Janie Szczepaniku
W 2021 roku mija 95 rocznica śmierci Jana Szczepanika ( 1872 – 1926 ) wielkiego, genialnego wynalazcy tak mocno związanego z Tarnowem. A już niebawem w roku 2022 przypada 150 rocznica urodzin nazywanego przez współczesnych Edisonem Północy czy da Vinci z Galicji.
Dlatego też chcąc uczcić te wydarzenia i oddać hołd Janowi Szczepanikowi Zarząd NOT w Tarnowie przygotował dla Państwa Wystawę Fotograficzną poświęconą osobie, życiu i osiągnięciom Jana Szczepanika. Możemy ją zobaczyć na II piętrze Domu Technika NOT w Tarnowie, Rynek 10.
Wystawa została podzielona na trzy panele tematyczne:
Pierwszy główny pt. Wielcy Tarnowianie – Jan Szczepanik zawiera 17 plansz tematycznych bogato ilustrowanych z opisami miedzy innymi gdzie i kiedy się urodził, kto go wychowywał, gdzie chodził do szkoły, gdzie pracował i gdzie mieszkał. Są zamieszczone również informacje o ważnych znajomościach z Kazimierzem Przerwą-Tetmajerem, Gabrielą Zapolską, prof. Romanem Zawilińskim, a przede wszystkim z właścicielem sklepu fotograficznego – Ludwikiem Kleinbergiem, który zgodził się finansować wdrażanie jego wynalazków. W roku 1901 wybranka Jana Szczepanika przeniosła się z rodziną do Tarnowa, w którym jej ojciec otrzymał posadę lekarza powiatowego. W ten sposób, podążając za głosem serca, genialny odkrywca trafił do Tarnowa. W dniu 8 listopada 1902 roku zakochani wzięli ślub w tarnowskiej bazylice katedralnej, a związek pobłogosławił ks. Jan Stopczyński, kanonik ze Lwowa. W dniu ślubu pan młody miał lat 30, pani młoda 23. Ponieważ w świetle obowiązującego wówczas prawa pani młoda była jeszcze małoletnia, na małżeństwo zgodę wyrazić musiał jej ojciec, co też uczynił. Przyjęcie weselne odbyło się w mieszkaniu teściów Jana przy ul. Kaczkowskiego. Zdjęcie ślubne Marii Wandy Hiacynty Dzikowskiej i Jana Szczepanika, które również prezentujemy zostało wykonane w nieistniejącym już niestety Zakładzie Fotograficznym Tadeusza Mroczkowskiego w Tarnowie, ul. Kaczkowskiego. Możemy zobaczyć również zbiorowe zdjęcie rodzinne Szczepaników i Dzikowskich oraz Jana Szczepanika z żoną i dziećmi. Jest informacja o zafascynowaniu Marka Twaina postacią i wynalazkami i jego artykułach o Janie Szczepaniku. Pokazujemy barwne fotografie orderów przyznane Janowi Szczepanikowi z opisami. Niektóre wynalazki już za jego życia wpłynęły na bieg historii. Tak na przykład tkanina kulochronna ocaliła najprawdopodobniej życie króla hiszpańskiego Alfonsa XIII, na którego przygotowano zamach bombowy. Z wdzięczności za to król przyznał Szczepanikowi „Order Izabeli Katolickiej”. Jako ciekawostkę należy przypomnieć fakt, że Car Mikołaj II odznaczył wynalazcę orderem św. Anny. Jednakże Jan Szczepanik odmówił przyjęcia orderu kierowany uczuciem patriotyzmu.
Przyjął jedynie ofiarowany mu złoty zegarek na złotym łańcuszku z cesarską koroną wysadzoną brylantami. Na jednej kopercie zegarka znajdował się orzeł rosyjski misternej roboty wysadzany brylantami i szafirami. Od następcy tronu Szczepanik otrzymał dla swojej narzeczonej złotą broszkę ozdobioną czterema brylantami i dwoma szafirami. Oba te upominki jak podawała tarnowska „Pogoń”, której przedstawiciel oglądał prezenty, przedstawiały dużą wartość i były arcydziełami sztuki jubilerskiej.
Prezentujemy najważniejsze wynalazki Jana Szczepanika między innymi sławną kamizelkę kuloodporną, kamerę Szczepanika, teletroskop jak i maszyny tkackie pomysłu i konstrukcji naszego wynalazcy. Ostatnie plansze głównego panelu tematycznego przedstawiają informację o śmierci Jana Szczepanika, pokazują jego grób na starym cmentarzu w Tarnowie, eksponują wszystkie wynalazki Jana Szczepanika z datami ich powstania oraz krótkie podsumowanie.
Drugi panel tematyczny zatytułowany „Tarnowskie ślady Jana Szczepanika” zawiera 9 plansz zawierających zdjęcia z opisami. Możemy tam zobaczyć kamienice przy ul. Sowińskiego i Chopina, w których mieszkali państwo Szczepanikowie. Przedstawiamy także szkołę im. Jana Szczepanika i nagrody im. Jana Szczepanika przyznawane przez Izbę Przemysłowo – Handlową i Stowarzyszenie Elektryków Polskich Oddział Tarnów, jak również Pomnik Jana Szczepanka i „Jego” przystanek przy ul. Goldhammera.
Trzeci panel tematyczny zatytułowany „Jan Szczepanik w publikacjach książkowych, artykułach i pamięć o Nim poza Tarnowem” na 11 planszach prezentuje informacje dodatkowe. Pokazujemy Tablicę upamiętniająca pobyt Jana Szczepanika w Krośnie w setną rocznicę urodzin. Informujemy o Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 10 im. Jana Szczepanika w Łodzi. Prezentujemy wybrane publikacje książkowe Fundacji im. Jana Szczepanika w Tarnowie. Jest tam zamieszczone m. in. zdjęcie córki Jana Szczepanika Marii Zboińskiej (1914 – 2005). O Marii Zboińskiej opowiadał kiedyś tarnowski historyk Antoni Sypek. Przeżyła ponad 90 lat, bo urodziła się w 1914 r. Była kobietą piękną, podobną do matki. W willi Świtezianka przy ul. Sowińskiego, pierwszym domu Dzikowskich, Goplany mają twarz jej matki, a Maria była właśnie bardzo podobna do matki. Była żoną inżyniera Zboińskiego, pierwszego budowniczego Tamelu. Była jedną z ostatnich wielkich Pań Tarnowa, pamiętających czasy I i II wojny światowej – opowiadał Antoni Sypek. Kochana była przez trzech starszych braci i przez matkę, bo ojciec zmarł w 1926 r., gdy miała zaledwie 12 lat. Ale zapamiętała go oczywiście bardzo wdzięcznie. O Marii Zboińskiej Antoni Sypek mówił, że była ostatnim ambasadorem Szczepanika w Tarnowie. Było to ważne zwłaszcza w latach, gdy Tarnów jakby kompletnie zapomniał o postaci swojego wielkiego wynalazcy związanego z naszym miastem. Ostatnio trwa renesans tej postaci.
Zapraszamy do odwiedzenia Domu Technika NOT w Tarnowie oraz strony internetowej (poniżej) i obejrzenia wystawy życząc przyjemnych wrażeń.
Zarząd Rady NOT w Tarnowie
Autor wystawy: Sekretarz Zarządu Rady NOT, Prezes Oddziału SIMP w Tarnowie – Lesław Świętochowski
