Znamy się tylko z widzenia? Dom Technika w Tarnowie – Rynek nr 10

Południowa pierzeja tarnowskiego Rynku pozostaje nieco zapomniana. Skrywa się cieniu ratusza oraz wspaniałych podcieniowych kamienic, położonych dokładnie po przeciwnej stronie placu. Zdecydowanie nie jest jednak mniej ciekawa! Tutaj również znajdziemy interesujące obiekty o bardzo bogatej historii. Jednym z nich jest Dom Technika przy Rynku nr 10.

Dzisiejszy Dom Technika wybudowano w miejscu starszej, prawdopodobnie częściowo drewnianej zabudowy. Wcześniej znajdowały się tutaj dwa osobne, podpiwniczone budynki; spłonęły one w 1738 roku. Należały do dwóch tarnowskich mieszczan: niejakiego Jasikowskiego oraz Boguckiego.

Zrujnowane obiekty odbudowano w II poł. XVIII w.; nastąpiło to na pewno przed 1796 rokiem. Odtąd jednak stanowiły jedną, dużą kamienicę, względem wcześniejszych budowli powiększoną o pustą wcześniej przestrzeń między nimi. Co więcej, wybudowano także trzy oficyny: tylną, oraz boczne – wschodnią i zachodnią.

W 1814 roku kamienica spłonęła w pożarze miasta. Spłonęły dwie oficyny, ocalała tylko ta zachodnia, murowana. Następnie w okresie między 1816 a 1848 rokiem zniszczenia naprawiono, odbudowując oficyny, a przy tym przebudowano wnętrze całego budynku. Później, w II poł. XIX w., ozdobiono je ponadto dekoracją malarską.

Około 1816 roku właścicielem kamienicy mienił się Jan Grösser. W okresie 1850-1880 jej nieznana część należała do bliżej nieokreślonej liczby rodzin żydowskich, w tym Blonderów. Osterwailów oraz Lesserów. W 1884 roku należała z kolei do Altera Spiegla.

W 1921 roku budynek ponownie należał do rodziny Lesserów. Wypunktowano wówczas jego tragiczny, „fatalny” stan techniczny. Lesserowie, prawdopodobnie chcąc uniknąć konieczności przeprowadzenia remontu, sprzedali niedługo później kamienicę; w kolejnym roku jako właściciela wymieniono już Ozjasza Bleiweissa.

Nowy właściciel szybko przystąpił do prac renowacyjnych. Na początku wyremontowano główny budynek, gdzie w sieni, zamiast zwykłych stropów, wprowadzono stropy Kleina. Później, w latach 1931-1932 cały obiekt, wraz z oficynami, gruntownie rozbudowano: nadbudowano drugie piętro oraz ukształtowano elewację, w swojej formie zachowaną do dzisiaj.

Po II wojnie światowej kamienica stała się własnością państwową. W 1962 roku wyremontowano jej elewację.

Za sprawą działalności i koncepcji prezesa tarnowskiego oddziału Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP) Henryka Ziemnickiego, lokalne oddziały organizacji technicznych zaczęły dążyć do uzyskania własnej, dobrze ulokowanej siedziby. W 1978 roku podmioty związane z Naczelną Organizacją Techniczną (NOT) powzięły decyzję o przeznaczeniu kamienic przy Rynku 10 oraz 11 na cele przyszłego Domu Technika. Władze Tarnowa przekazały zatem kamienicę nr 10 na potrzeby wojewódzkiego oddziału NOT-u; prężnej organizacji ostatecznie – mimo starań – nie udało się jednak pozyskać kamienicy przy Rynku 11.

Na przełomie lat 70. i 80. XX wieku Pracownie Konserwacji Zabytków (PKZ) przeprowadziły szeroko zakrojony remont kamienicy: w jego ramach zrekonstruowano i zakonserwowano polichromie oraz rozebrano jedną z oficyn. Prace te były częścią procesu przystosowywania obiektu dla potrzeb NOTu – zakończyły się w 1985 roku.

15 listopada 1985 roku, po zakończeniu wszelkich prac remontowych, zorganizowano uroczyste otwarcie Domu Technika. Na wydarzeniu obecni byli liczni przedstawiciele władz lokalnych oraz organizacji technicznych, w tym Zarządu Głównego SEP.

W 1995 roku kamienicę wpisano do rejestru zabytków.

Dzisiaj obiekt ciągle służy za siedzibę tarnowskiego NOTu oraz zrzeszonych w jego ramach organizacji technicznych; ponadto mieści się tu lokal „Browar Tarnowski”.

/ KS, 2025; tekst na podstawie materiałów źródłowych oraz własnego opracowania w Wikipedii /